Justine Bourgeus begon ooit bij School is Cool als vervangvioliste, maar na enige tijd besloot ze om zich te focussen op solomuziek en doopte ze haar muzikale geesteskind Tsar B. Die naam is niet alleen mysterieus, maar voelt ook heel machtig en royaal aan. Bourgeus eiste al gauw haar troon op met nummers als “Myth”, “Rattlesnake” en “Escalate”. Sensueel, spannend, stevige beats en zo nu en dan haar viool. Twee jaar na een naar zichzelf vernoemde ep was het tijd voor The Games I Played. Het grote publiek werd in Vlaanderen niet bereikt met die plaat, maar dat weerhield Tsar B er niet van om nog meer haar eigen goesting te blijven doen. Unpaintable, met daarop ook Mauro en Nova Twins, lag grotendeels niet heel ver verwijderd van wat we al gewoon waren van Tsar B.
Daarna dacht Bourgeus ‘fuck it’ en ze gooide alles waarvoor ze bekend stond overboord. Ze maakte samen met Trui Amerlinck een intieme show geïnspireerd op Dalí, waarbij de viool en cello centraal stonden. De twee zaten daarvoor aan de uiteinden van een rijkelijk gevulde eettafel met elk een dramatisch kleed aan. Beats werden soms als ondersteuning gebruikt en van de dansmuziek bleef er zo weinig over. En nu is het zover. to the stars is de tweede langspeler van Tsar B, en deze klinkt lichter, vrijer en theatraler dan het debuutalbum. De intieme shows hebben duidelijk hun stempel op to the stars gedrukt. Op een paar jaar tijd heeft Justine Bourgeus zich dus nog maar eens heruitgevonden en dat maakt Tsar B een van de meest interessante Belgische muziekprojecten met op haar nieuwe album een mix van pop, clubmuziek en klassieke muziek.
Met de woorden ‘Sole alla valle e sole alla collina’ opent Tsar B verrassend genoeg to the stars. Op “amara terra mia” (een herwerking van een nummer uit 1971 van Domenico Modugno) horen we niet veel meer dan wat ambientmuziek die spanning opbouwt en de engelenzang van Bourgeus. Het voelt zeer zoet en toch onheilspellend aan, alsof de hel elk moment kan losbreken. We worden echter nooit omringd door het hellevuur en begeven ons al gauw onder water. Single “Underwater” klinkt melodieus en zweverig. De cleane track voelt zo licht aan als een veertje en nodigt uit tot dansen. Geen snelle dansmoves waardoor het zweet nog voor het eerste refrein al in onze ogen loopt, maar heel genuanceerde en uitgebalanceerde danspassen. Op “Underwater” zwemt Tsar B richting hallucinaties waarbij engelachtige figuren op sensuele wijze hun lichamen langs elkaar laten glijden. De eerste twee nummers roepen huidhonger op en dat op een zalige, dromerige manier.
“moonman” voelt daarentegen veel dreigender en gevaarlijker door de donkere tonen en de beat. In het lied over slapeloosheid wordt Tsar B gevangen gehouden door de Moonman en ze spreekt hem aan. De gesproken tekst werkt bezwerend en zo worden we meegetrokken naar de gotische krochten van Tsar B’s nachten. Het nummer is opnieuw op een theatrale manier heel dansbaar, wat helemaal niet gezegd kan worden van “don’t wanna lose nobody”. De instrumentale track is er ook eentje voor tijdens de nacht, maar net voor wanneer je niet probeert te slapen. Het is vier uur, het feestje zit er bijna op en je wil nog een laatste eindspurt inzetten voor je naar je bed treuzelt. Dit lied, dat heel hard naar techno aanleunt, sluit het dichtst aan bij The Games I Played en is alles wat de andere nummers niet zijn. De stevige beats en donkere muziek doen de stroboscopen in ons hoofd vanzelf afgaan. Van iets heel engelachtigs en breekbaars wordt er in een klein kwartiertje een duivelse danstrack bereikt en Tsar B doet de evolutie heel natuurlijk aanvoelen.
Op “auwtch” verwijst ‘I’ve yet to feel the knife in my back yeah’ alweer naar de pijn waar Bourgeus onder gebukt gaat. De visuele teksten versterken het theatrale karakter van to the stars met pijn en gevangenschap als rode draad doorheen de plaat. Ondanks dat de teksten verre van vrolijk zijn, glijden de lange ‘highers’ wel binnen als zoete koek en ook de ‘Stop now / Stop / Stop before we crash’ klinkt heerlijk dramatisch. Op “gonna hold you in my arms” wordt er voor het eerst zonder metaforen onthuld van waar al die pijn komt. ‘There is a law in love and we broke it, oh / A law, I didn’t know it existed’. Hartzeer. Het lied gaat over het al dan niet loslaten van iemand met op het ene moment ‘Don’t want you in my arms’ en op het andere ‘Gonna hold you in my arms’. Ingetogen muziek en zachte zang brengen deze boodschap vol twijfel gewoonweg prachtig over, terwijl de instrumentale outro met diepe klanken van strijkinstrumenten ons de tijd geven om het te laten bezinken, om er over na te denken en het te overdenken. Misschien is dat wel hetgeen dat net zoveel pijn doet.
“interlude”, een gevaarlijke titel, want daardoor zou je gaan denken dat het een weinig zeggende toevoeging is aan de plaat, een paar minuten die overbleven op de vinyl en met een extraatje werden opgevuld, maar niets is minder waar. De klassieke muziek wekt emoties op en de tekst uit George Friderics opera Handel betekent niet minder dan ‘Laat me huilen’. Het is een emotionele overgang naar het laatste deel van het album. ‘I wanted to be your everything / But I was your trophy’ bevat alweer tweestrijd. Het ene willen zijn, maar plots blijkt de liefde een illusie te zijn en word je iets dat je niet wil zijn. “trophy” is een dromerige koppeldans tussen de gesproken, heldere tekst van Reinel Bakole en de metafoorrijke zang van Tsar B, die tegelijkertijd mysterieus is en het mysterie van dit album uit de doeken doet. Beetje bij beetje krijgen we inzicht in de gevoelens van Justine Bourgeus, maar ze laat er zich niet onder gebukt gaan en blijft een standvastige Tsar B.
Met schreeuwerige zang in een constante lus opent “cruel”. Het zorgt voor spanning en na een kleine twee minuten breekt de boel helemaal los. Het voelt aan als een ruimteschip dat in een oude Hollywoodfilm neerdaalt op aarde terwijl Tsar B uitlegt hoe wreed het wel niet is dat zij en haar geliefde uit elkaar zijn gedreven. Het is een zoveelste apotheose die tegelijk klinkt als de apocalyps. De wereld van de muzikante lijkt ook effectief helemaal in te storten doorheen to the stars en wordt in schoonheid afgesloten met “august”. Hier laat ze cello en viool met elkaar in dialoog gaan en het is opnieuw zo emotioneel. Pijn is voelbaar, net als warmte, verwarring en uiteindelijk leidt het gewoon tot een gebroken hart bij de luisteraar.
Vijf van de tien nummers op to the stars werden op voorhand al uitgebracht als single, maar nu elk hoofdstuk van het verhaal op de juistere volgorde te beluisteren is, vallen alle puzzelstukken op hun plaats. Hoe meer we luisteren, hoe meer we het verhaal en de evolutie doorheen de plaat zien, terwijl het eigenlijk allemaal al verklapt werd op het openingsnummer. Op “amara terra mia” zingt Tsar B ‘Addio, addio, amore’ en neemt ze afscheid van iets bitters. In de daaropvolgende liedjes voelt Justine Bourgeus zich gevangen onder water, heeft ze last van slapeloze nachten, wil ze niemand verliezen, maar weet ze dat ze pijn zal ervaren door een grens die overschreden is. Elk lied draagt bij aan het verhaal, biedt nieuw perspectief over waar de pijn vandaan komt of wat ze net teweeg brengt, waardoor to the stars een album wordt dat je gewoon van begin tot einde moet luisteren. Zo valt alles op zijn plaats, zo is ook de muzikale opbouw op zijn best en zo zie je hoe Tsar B haar pijn langzaamaan kan plaatsen, benoemen en in de ogen kijken.
Mis Tsar B niet tijdens Push The Button in Oostende op 8 april.
Tekst: Dansende Beren